Nekazarien familia-nekazaritza indartzea klima-aldaketaren aurrean
Nekazarien familia-nekazaritza indartzea klima-aldaketaren aurrean
Krisi klimatikoa larrialdi bihurtzen ari da dagoeneko herrialde askotan; Bolivian, esaterako. Milaka dira elikagaien segurtasunik eza pairatzen duten pertsonak, eguneroko beharrak asetzeko eta bizimodu osasungarria izateko elikagaietara sartzerik ez dutenak.
Lehorte handiak eta euririk ezak arriskuan jartzen dituzte ura eta elikagaien hornidura: nekazaritzako produkzioa gutxitu edo galdu egiten da, azienda hil egiten da, eta elikagaien segurtasunik eza gero eta handiagoa da, eta 2024 are lehorragoa da El Niño fenomenoaren ondorioz.
“Poconako udalerriko nekazari indigenen elikadura-burujabetza sendotuz, genero-berdintasuna, ingurumen-jasangarritasuna eta nekazarien familia-nekazaritzaren erresilientzia sustatuz klima-aldaketan” proiektuaren esparruan, Donostiako Udalak, Lope Mendoza eta Chaupi Rancho (Poconako udalerria, Ambabako saila) erkidegoetako 40 familiak lagunduta,
krisi horri aurre egiten ari dira, ereintza eta ur-uzta lantzen ari dira, basoberritze-proiektuak hasi dituzte, lurrazpiko akuiferoak berreskuratu dituzte eta ura pilatzeko eta biltzeko azpiegiturak eraiki dituzte, familien aspertsiozko eta familia anitzeko ureztatze-mikrosistemekin. Horrela, ahalik eta ur-kantitate handiena metatuko da euria egiten duenean, eta, lehorte-garaian, gutxienez, beste uzta bat izango da urtean.
Horregatik, proiektuarekin hainbat ekintza jarri ditugu abian nekazarien eta komunitatearen familia-nekazaritza jasangarria izan dadin, eta haien erresilientzia indartu dugu klima-aldaketarekiko eta berotze globalarekiko:
-
Nekazaritzako familia-ekoizpena dibertsifikatzea. Ekoizpen tradizionala (bertako tuberkuluak, aleak, zerealak eta lekadunak) eta fruta eta barazkiena (barazkiak, sendabelarrak eta fruta-arbolak) handitu egin dira autokontsumorako eta merkaturako.Familiako elikagaien dietaren dibertsifikazioa. Nekazari-familiek hobetu egin dute elikadura, janari orekatuak, bitamina eta mineral gehiago dituztenak eta sukalde osasungarrietan prestatuak, egurraren erabilera murriztuz.
-
Tokiko produkzio soberakinak eraldatzea eta Udalaren Eskolako Elikadura Osagarriari lotutako merkaturatzea. Emakume Nekazarien Eskualdeko Zentralak bere Antolamendu Ekonomikoa (OECA) kudeatzen du, Eskolako Elikadura Udal Programarako (ACE) balio elikagarri handiko tokiko produktu ekologikoekin.
-
Birkarga-eremuetan ura biltzea eta ereitea. Familiek lurrazpiko iturrietatik (ibai-oheak, isurkiak eta bofedalak) eta gainazaleko iturrietatik jasotzen dute ura, tantakako ureztatze-mikrosistemekin, urtean bigarren uzta bat sortzeko aldi lehorrean; eta ura ereiten dute herrilurretan, jatorrizko espezieekin basoberritzearekin, ura eskuragarri dagoela bermatzeko.
-
Ura ereiteko, Elikadura Segurtasuneko, Nutrizio Segurtasuneko eta Eskola Elikadurako legeak prestatu eta modu parte-hartzailean aldarrikatzea, Poconako nekazarien eta gizarte erakundeen, hezkuntza sektorearen, osasun sektorearen eta udal gobernuaren agintariekin.