50 urtetik gorako gatazkaren konponbidea ezin da lortu saharar herriari entzun gabe eta bere giza eskubideak bermatu gabe.
Jatorrizko adierazpena Estatuko Koordinakundearen webgunean ikus dezakezu.
Berriki, Mendebaldeko Sahararen autonomiarako plan bat bultzatzeko erabakia hartu du NBEko Segurtasun Kontseiluak, aldeetako bat kontuan hartu gabe. Horren aurrean, Garapenerako Erakundeen Estatuko Koordinakundeak Giza Eskubideen Nazioarteko Zuzenbidean oinarritutako irtenbide justu eta iraunkor baten beharra aldarrikatu du, saharar herriaren erabakitze eskubidea bermatzeko, Marokoren 50 urte baino gehiagoko okupazioaren ostean.
Koordinakundeak kezkaz ikusten du Nazio Batuetan proposamen hori onartu izana Mendebaldeko Sahararekin kontatu gabe. Gainera, hamarkadetan zehar, NBEk gatazkarekin amaitzeko bidea markatzen zuten ebazpenak plazaratu ditu; eta proposamena horien aurkakoa da. Hurrengo akordioak nazioarteko zuzenbidearekin eta sahararren giza eskubideekiko errespetuarekin bat etor daitezela eskatzen dugu; bai Mendebaldeko Saharako lurralde okupatuetan bizi den biztanleriari dagokionez, bai Tindoufeko (Aljeria) kanpamentuetan bizi den biztanleriari dagokionez.
Premiazkoa da duela 50 urte hasitako gatazkaren konponbidea negoziatzeko urratsak ematea. Baina urrats horiek ezin dira egin nazioarteko zuzenbidea alde batera utzita, Saharako herriaren eskubideak babesteko mekanismo zehatzik eta berme espezifikorik gabe, eta Nazio Batuen aurretiazko ebazpenak urratuta. Azken horiek Saharako herriak bere etorkizuna erreferendum baten bidez erabakitzeko beharra ezartzen baitzuten.
Espainiako Estatuaren zeregina
600 GGKE baino gehiago ordezkatzen dituen Estatuko Koordinakundearentzat, Espainiaren kanpo-harremanak apustu irmoa egin behar du berriro ere, Nazio Batuen aurreko ebazpenak betetzen direla, nazioarteko zuzenbidea errespetatzen dela eta sahararren giza eskubideak errespetatzen direla bermatzeko. Funtsezkoa da printzipio horien eta nazioarteko zuzenbidea urratzen den agertokietan egiten diren jardueren defentsan koherentzia bermatzeko.
Egoera kanpamenduetan
Marokoren subiranotasunari eusteko proposamenak are gehiago atzeratuko du gatazkaren konponbidea (munduko gatazkarik luzeenetakotzat jotzen da). Gainera, Tindoufeko kanpamenduetan, Aljeriako basamortuan, ozta-ozta bizitzen jarraitzen duten 170.000 pertsona baino gehiago erbestera kondenatzeari eusten dio.
Kanpaleku horietan lan egiten duten GKEek ohartarazi dute murriztu egin dela kanpamenduetara iristen den laguntza humanitarioa, eta hondatu egin direla martxan jartzea lortu diren eta herritarren bizitzarako ezinbestekoak diren azpiegitura eskasak. 2024an, NBEko agentziek jakinarazi zuten saharar errefuxiatuen %90ek elikagai eskasia zutela, eta bost urtetik beherako haurrek malnutrizioaren eta anemiaren eragin berezia zutela.
Gainera, giza eskubideen aldeko erakundeek urteak daramatzate salatzen Mendebaldeko Saharan bizi diren eta independentziaren edo erreferenduma egitearen alde dauden sahararren adierazpen askatasunik eza, bai eta haien kontrako jazarpena, atxiloketak eta torturak ere.
