- Nakbaren 77. urtemugan, enegarren aldiz, su-eten iraunkorra, laguntza humanitarioaren sarrera eta balizko gerra krimenen ikerketa eskatu du Estatuko Garapenerako Erakundeen Koordinakundeak.
- Orain arte, datu ofizialen arabera, Israelek 52.000 palestinar baino gehiago hil ditu Gazan, 1.800 baino gehiago su-etena hautsi zuenetik. Egoera larriagotu egin da Zisjordanian eta Jerusalem ekialdean.
- Koordinakundeak Espainiako Gobernuari eskatu dio berehala eta benetan eten dezala Israelekiko arma-merkataritza.
Iturria: Estatuko Garapenerako Erakundeen Koordinakundearen adierazpena
1948ko maiatzaren 15ean, Israelgo Estatu jaioberriak ehunka mila pertsona kanporatu zituen Palestinako lurraldeetatik. 77 urte igaro dira Nakba –hondamendia, arabieraz- gauzatu zenetik, eta Gazan gizateriaren historiako basakeria handienetako bat gertatzen ari da. Nazio Batuen datuen arabera, Gazako Zerrendako etxebizitzen %92 inguru kaltetu edo suntsitu dituzte. Kalkuluen arabera, 50 milioi tona hondakin daude, eta horien azpian 11.000 pertsona desagertuta. «Gorpuak erretiratzeko eta berreskuratzeko atzerapena sufrimendu psikologiko izugarria eragiten ari da, bai eta berehalako osasun eta ingurumen hondamendia ere», salatu du NBEk.
Azken egunotan, Israelek Gazan hartuko dituen lurraldeak behin betiko okupatzeko plan bat onartu du. Era berean, elikagaiak, botikak, ura eta erregaiak Gazan sartzea ahalbidetuko duela iragarri du, baina ez da berehalakoa izango, eta, are kezkagarriagoa dena, laguntza humanitarioa erabat militarizatuko du. NBEko agentziek dagoeneko iragarri dute ez direla ekimen horretan parte hartuko, «oinarrizko printzipio humanitarioak urratzeagatik».
«Enfrentamenduetan zuzenean parte hartzen ez duten zibilen aurkako erasoak nahita egitea gerra-krimena izan liteke», Volker Türk, Nazio Batuen giza eskubideen aldeko goi-mandataria.
Erabateko blokeoa bi hilabetez
Martxoaren erdialdean, Israelek adostutako su-etena urratu zuen, eta, ordutik, liskarrak ugaritu egin dira. Ezin da laguntza humanitariorik sartu, blokeoa erabatekoa da eta egoera oso larria da. Herritarren %91k muturreko elikadura segurtasunik eza du. 345.000 pertsona gosete maila katastrofikoetan daude; gutxienez 65.000 haur daude ospitalean, malnutrizio larriarekin. Nazioarteko hainbat erakundek gosea gerra-arma gisa erabili izana salatu dute.
Volker Türk Nazio Batuen Erakundeko giza eskubideen goi komisionatuak salatu duenez, «gertakari horietako bakoitza sakon ikertu behar da; izan ere, liskarretan zuzenean parte hartzen ez duten zibilen aurkako erasoak nahita egitea gerra-krimena izan liteke».
Estatuen betebeharra bakearekiko
Nazio Batuen Erakundearen Palestinarako kontalariaren azken txostenean, Genozidioa ezabatze kolonial gisa izenburupean, honako hau salatu du Francesca Albanesek: «Urriaren 7aren ondoren Israelek Palestinako herritarren aurka piztu duen indarkeria ez dator ezerezetik; Palestinako herriaren desplazamendu behartua eta ordezkapena eragiteko helburua duen epe luzerako prozesu baten parte da, nahita, sistematikoki eta Estatuak antolatuta».
Albaneseren txostenak argi eta garbi azpimarratu du «estatu kideek orain esku hartu behar dutela, gizateriaren historian are orbain gehiago utziko dituzten ankerkeria berriak saihesteko».
«Estatu kideek orain esku hartu behar dute, gizateriaren historian are orbain gehiago utziko dituzten ankerkeria berriak saihesteko», Francesca Albanese NBEren Palestinarako kontalari berezia.
Espainiako Gobernuak urrats garrantzitsuak eman ditu: Palestinako Estatua onartu du, Nazioarteko Justizia Auzitegian genozidioagatik Israelen aurka irekitako auziarekin bat egin du, eta basakeria amaitzeko beharra publikoki defendatu du. Hala ere, baditu oraindik egiteko dauden betebehar oso garrantzitsuak, duela urtebete baino gehiago Kongresuak onartutako Legez Besteko Proposamenean (LBP) jasotakoarekin lotuta.
LBPan eta hainbat adierazpenetan, Espainiako Gobernuak ziurtatu du Israelekiko arma-merkataritzarekin amaitu duela. Sanchezek berak ere EBri eskatu zion Israelekin zuen elkartze-akordioa bertan behera uzteko, eta nazioarteko komunitateari dei egin zion Israelekin zuen arma-merkataritza gelditzeko. Gainera, iragarri berri du ebazpen-proiektu bat eskatuko duela NBEn, «zibil errugabeen sarraskia gelditzeko eta laguntza humanitarioa iritsiko dela ziurtatzeko premiazko neurriak» proposatzeko. Ekimen horiek gorabehera, duela gutxiko informazioek zalantzan jarri dute arma-merkataritza hori erabat geldiarazi izana.
LBPn jasotako hainbat gai berehala gauzatu behar dira:
- Aldeei su-eten iraunkorra eskatzea.
- Gatazkan murgildutako aldeei eskatzea sarbide humanitario nahikoa eta iraunkorra ahalbidetzeko, bereziki Gazan.
- Aldeei Nazioarteko Zuzenbide Humanitarioa eta giza eskubideak errespetatzeko eskatzea.
- Espainiako Estatuaren eta Israelen arteko arma-merkataritza amaitzea.
- Gatazkari irtenbide negoziatu bat emateko lan egitea.
Nazioarteko zuzenbidearen urratzea
Nazioarteko Justizia Gorteak behin baino gehiagotan salatu du Israelek nazioarteko legedia urratu duela. 2024ko urtarrilean, «genozidioaren aurkako Konbentzioaren arabera Gazako biztanle palestinarren eskubideei kalte konponezina egiteko arrisku erreala eta berehalakoa» zegoela onartu zuen.
Ondoren, iazko uztailean, honakoa adierazi zuen Gorteak: «Israelek Okupatutako Lurralde Palestinarretan denbora luzez egotea (1967tik) legez kanpokoa da eta anexioa du helburu». Halaber, Gorteak onartu zuen Israelek «indarrez, arraza-bereizketaz eta apartheidaren bitartez lurraldeak eskuratzea debekatzen duten arauak» urratu dituela. Bai Israelek bai nazioarteko komunitateak entzungor egiten jarraitzen dute.
Nazio Batuetako 295 langile palestinar hil dituzte 2023ko urritik.
Nazioarteko Zuzenbide Humanitarioa sistematikoki eta zigorrik gabe urratzeaz gain, 2024. urtearen amaieran, Israelek bi lege ezarri zituen, NBEko Palestinar Iheslarientzako Laguntza eta Lan Bulegoari (UNRWA) Gazan, Zisjordanian eta Jerusalem ekialdean jardutea galarazteko. Azken asteotan, Nazioarteko Justizia Gorteak zenbait entzunaldi egin ditu, Israelek NBEren eta nazioarteko beste erakunde batzuen lanari Gazako eta Palestinako Lurralde Okupatuetan ezarritako murrizketa etengabe eta zorrotzen inguruan. Nazio Batuetako 295 langile palestinar hil dituzte 2023ko urritik.
Koordinakundeak gizarte zibil palestinarraren eta erakunde humanitarioen berebiziko garrantzia aitortu nahi du zorigaiztoko eta muturreko testuinguru honetan.
Gazako Zerrendaren erabateko blokeoa mantentzen den bitartean, NBEko auzitegi gorena dozenaka herrialde eta erakunderen iritziak jasotzen ari da, Israelek palestinarrekiko dituen betebehar humanitarioei buruzko iritzi aholku-emaile bat lantzeko. Gazara laguntza sartzeari erabateko blokeoa ezarri zenetik, 50 egun baino gehiago igaro dira. Epaileen iritzi aholku-emailea loteslea ez bada ere, gai juridikoei buruzko argitasuna emango du eta NBEri neurri berriak hartzen lagunduko dio.
Koordinakundeak gizarte zibil palestinarraren eta erakunde humanitarioen berebiziko garrantzia aitortu du zorigaiztoko eta muturreko testuinguru honetan, eta, enegarrenez, bake iraunkorrerako deia egin du.
